Ronald Geerts over een nieuwe uitgave van een uniek theaterlexicon
Patrice Pavis is een bedrijvig theaterwetenschapper. Sinds het midden van de jaren zeventig heeft hij een benijdenswaardig oeuvre gepubliceerd, waarin je de evolutie van zijn denken over theater kan volgen. Pavis aarzelt niet om geregeld zijn visie aan te passen en scherper te stellen. Dat gebeurt ook in zijn
De organisatie van het lexicon is in de eerste plaats alfabetisch, maar een thematische en namenindex laten je vlot door het werk sur-
fen. Je vindt geen hoofdje
Je kan echter ook op een heldere manier kennismaken met de huidige stand van zaken in de theaterwetenschap. Je in dit veld proberen te oriënteren ligt al even moeilijk als de vraag naar côté cour/côté jardin. Theaterwetenschap heeft nogal eens de reputatie om simpele zaken nodeloos ingewikkeld te maken. Het 'levende' theater zou platgeslagen worden door onderzoekers die met de (hoog)moed der wanhoop proberen dit vluchtige medium te vatten. Voorstellingen slaan ze stuk in ontelbare, ongrijpbare scherven ('tekens' heten die dan). En achteraf blijken ze niet in staat de scherven weer te lijmen. Pavis' werk kan op dit vlak heel wat misverstanden wegwerken, lijkt me. Zijn behandeling van de theatersemiotiek bijvoorbeeld is kritisch, genuanceerd en bijzonder actueel, al moet gezegd dat hij af en toe voor eigen huis pleit. Zo laat hij het voorlopige eindpunt van de 'sémiologie théâtrale' samenvallen met zijn eigen versie van de 'geïntegreerde semiotiek' die je uitgebreider kan terugvinden in zijn
Aan de hand van de drie versies van de
Weglatingen zijn er minder te vinden, al viel mij het langzame verdwijnen van het begrip 'modélisation' op. 'Modélisation' is volgens de editie uit 1980 een '
Zulke wijzigingen illustreren hoe de belangstellingspunten binnen de theaterwetenschap verschuiven. Soms getuigen ze van de pogingen om de aandacht te richten op zo veel mogelijk aspecten van het theater (ook socio-economische). Soms geven ze aan wat heden ten dage populair ('in de mode') lijkt te zijn. Het kan geen toeval zijn dat psychoanalyse (o zo individueel gericht) en marxisme aan belang inboeten. Interculturele bekommernissen zetten Pavis, en tegenwoordig vele anderen met hem, ertoe aan correcties aan te brengen op de op westers ideeëngoed gesteunde theorie. Hierbij valt op dat hoe dan ook dit werk zijn beperkingen heeft. Immers, de in de
Zoals gezegd schetsen de drie edities ook de wijzigingen in de theaterpraktijk zelf. Zo werd binnen 'mise en scène' de 'typologie des mises en scène' aangevuld met 'retour sur l'écriture'. Zo tellen we in de uitgave uit 1980 zeventien theatertypes, variërend van 'théâtre d'agitation' tot 'théâtre total'. In 1986 worden dat er zevenendertig (waaronder 'théâtre des femmes' en 'théâtre de guerilla'). In 1996 vervolledigt Pavis de lijst tot zesenveertig omschrijvingen van verschillende theatertypes (zoals 'théâtre anthropologique' en 'théâtre équestre'). Alleen het 'théâtre brut' (rough theatre, naar
Het samenstellen van een lexicon, in dit geval door één man, is vanzelfsprekend een titanenwerk. In iedere nieuwe versie de kritische lezer een vrij volledige en actuele doorsnede van de stand van zaken proberen te bieden, is dat nog meer, zeker als de auteur enig (historisch en ander) perspectief wenst aan te houden. Het maakt deze
Patrice Pavis,
Dunod,
Patrice Pavis,
Boekengilde
Auteur Ronald Geerts
Publicatie Etcetera, 1997-06, jaargang 15, nummer 60, p. 62-63
Trefwoorden dictionnaire • pavis • onmisbaar • uitleg • patrice • versie • côté • théâtre • theaterwetenschap
Namen Aristoteles of Brecht • Côté • Dictionnaire • Die Poorte • Goebbels • L'analyse • Maxim Kröjer • Nathan • Nederlandstalige • Opération • Paris • Peter Brook • Shakespeare • Theater A-Z • Verenigde Staten • Wilson
Development and design by LETTERWERK