Drie koningen en een controletoren
Op 6 januari van dit jaar pakte Compagnie de Koe uit met haar eerste produktie van dit seizoen, 3
Voor De rest is overschot werkte
De houten constructie blijkt uit vier compartimenten te bestaan. In de eerste 'zaal' staan een kleine publiekstribune en een lezenaar opgesteld. Een man (
Na afloop worden de toeschouwers naar de tweede zaal geleid, waarbij ze thee aangeboden krijgen. In deze ruimte hangen langs twee zijden glazen kasten waarin een bouwvakker zit.
In de derde zaal ligt puin op de grond en hangen aan weerszijden houten kokers. Uit een luidspreker klinkt een niet echt goed te volgen verhaal waarin opnieuw mieren een rol spelen. De laatste zaal is ondertussen al zichtbaar geworden. Daar staat een man in zwart uniform en met een bivakmuts een tekst op te zeggen. Op het einde doet hij zijn bivakmuts af en loopt weg.
Toeschouwer tussen twee stoelen
In de opeenvolging van de vier scènes zit een zekere evolutie, van concreet naar abstract, van herkenbaar naar bevreemdend: van een alledaags gegeven als een lezing, via de scène van de harde ondervraging tot de bevreemdende situatie in de derde en vierde scène. De toeschouwer wordt stap voor stap van het 'bekende' naar het 'onbekende' gebracht.
De thematiek van macht en manipulatie speelt op twee niveaus. Er worden verschillende situaties getoond waarin macht een belangrijke rol speelt. Maar de produktie speelt ook met de macht of de mogelijkheid tot manipulatie die de theatermaker tegenover zijn publiek heeft. In de eerste zaal spelen de toeschouwers letterlijk mee — ze hebben trouwens ook een 'kostuum' aan. Zij worden willens nillens gedwongen in de rol van publiek dat een lezing ondergaat van een listige projectontwikkelaar. In de tweede zaal wordt de bezoeker weer helemaal toeschouwer, zodat hij in de derde en vierde zaal tussen twee stoelen dreigt te vallen: die van toeschouwer en die van betrokkene in het spel. De bezoeker is in de twee laatste scènes bijna alleen — in de voorlaatste scène is er zelfs geen acteur —, en moet dus wel de rol van 'acteur' op zich nemen, maar hij krijgt geen specifieke rol opgelegd zodat hij niet
tot 'actie' of 'acteren' kan overgaan en in zijn rol van toeschouwer blijft steken.
Vanuit dramaturgisch oogpunt is De rest is overschot niet echt een sterke produktie. Naast het hierboven beschreven loslaten van de toeschouwer, is ook bijvoorbeeld de ondervragingsscène in de tweede ruimte een beetje goedkoop. Scenografisch gezien kan het lokatieproject wél geslaagd genoemd worden:
Op het eerste gezicht is de link tussen De rest is overschot en 3
En er zijn ook drie 'koningen'. Eén van hen (
De humor varieert van plat (
Houvast
Hoewel in 3
De drie koningen hebben duidelijk banden met de kerkelijke overheden. Op deze manier krijg je de traditionele machtsblokken bijeen: de kroon, het leger, het geld en de kerk. Maar wat te doen met de toren die prominent aanwezig is op de scène? Via die toren staan de koningen in verbinding met de (buiten)wereld. Wanneer ze opgebeld worden, zie je dat de man in de toren hen belt. Gebruiken de drie de man in de toren als verbinding met de buitenwereld of is hij het die hen manipuleert? Op deze manier wordt een link gelegd met het manipulatiethema uit de proloogvoorstelling. En ook macht speelt een rol: de drie koningen testen hun onderlinge machtsverhoudingen maar kijken eensgezind neer op
De drie koningen worden opgevoerd als onnozel, zielig en incompetent. Er zijn nog 'maatschappijkritische' zekerheden.
Bruno Koninckx
Auteur Bruno Koninckx
Publicatie Etcetera, 1994-02, jaargang 12, nummer 44, p. 47-48
Trefwoorden koningen • overschot • teeken • toren • controletoren • houten • manipulatie • rest
Namen Balthazar • Bas Teeken • Cie De Koe • Compagnie De Koe • De Touroperator • Epiloog van • Etcetera • Frank Focketyn • Koen De Bouw • Koning Louis • Koningen • Lear • Michiel Voet • Nieuwe • Peter Van den Eede • Philippe Modaal en Philippe • Philippe Sigaar • Rijstpellerij • Sofie Van Mieghem • Steven van Watermeulen • Testament • Vlaamse Kaai
Development and design by LETTERWERK