Archief Etcetera

Kurt Jooss

(1901-1979) Duits danser en choreograaf, leerling van Laban; stichtte in 1927 de Folkwang Tanzstu-dio en de gelijknamige school te Essen ; als choreograaf vooral bekend door zijn ballet De Groene Tafel (1931); verliet Duitsland in 1934 met zijn groep en startte een nieuwe school in Dar-tington Hall, Engeland; keerde later naar Essen terug; controleerde samen met zijn dochter Anna Markard-Jooss het rondreizen van zijn choreografieën over de hele wereld.

Rudolf von Laban

(1879-1958) Hongaars danser, leraar, choreograaf, uitvinder van het 'Laban-schrift', een systeem om dans op te tekenen; een van de belangrijkste theoretici van de moderne danskunst; stichtte in 1911 te München de Centraaleuropese Dansschool, waar o.m. Mary Wigman en Kurt Jooss les volgden. Zijn analyse en filosofie van de dans hadden een grote invloed zowel in Europa als in Amerika.

Albrecht Knust

(1896) studeerde bij Laban; werd lid van diens Tanzbühne in 1922; later directeur van de Hamburgse Labanschool; hield zich bezig met de verdere ontwikkeling van Labans dansschrift; propageerde de bewegingskoren; vervolledigde Labans monumentale Encyclo-pedia of Laban Kinetography (1950).

Serge Lifar

(1905) Russisch danser, choreograaf en theoreticus; een van de sterdansers van 'Les Ballets Russes' waaraan hij van 1923 tot Diaghilevs dood in 1929 verbonden bleef; werd later de leidende figuur van het Parijse Operaballet, waar hij zeer veeel eigen

choreografieën creëerde, zoals Pro-méthée (1929), Alexandre le Grand (1937), L'oiseau de Feu (1954) enz.; schreef ook pedagogische werken waaronder een Traité de Danse en een Traité de Chorégraphie.

Martha Graham

(1894) Amerikaanse danseres en choreografe ; leerlinge van de Denishawn school; stichtte een eigen school (1927) en een groep (1929); werkte een eigen techniek uit en creëerde meer dan 100 choreografieën; is sinds 1930 een van de invloedrijkste leiders van de moderne dansbeweging, ook op pedagogisch gebied.

Serge Diaghilev

(1872-1929) de onovertroffen organisator van 'Les Bal-Iets Russes'; hij bracht deze Peter-burgse groep in 1908 naar de Parijse Opera waar zij een vast bestanddeel van het programma werd. Met choreografen als Fokine, Massine en Balan-chine, met sterdansers als Anna Pav-lova en Waslaw Nijinski, met componisten als Stravinsky, met stuk voor stuk klassiek geworden werken zoals Les Sylphides, Le Spectre de la Rose, Petrouchka, Le Sacre du Prin-lemps, Appolon Mu-sagète enz., hebben deze 'Ballets Russes' een nog steeds niet uitgewiste stempel op de westerse balletgeschiedenis gedrukt.

Hans Züllig

(1914) danser, choreograaf, leerling van Jooss; danste in diens groep; later solist in het Sadler's Wells Ballet; keerde daarna naar Jooss terug; werd in 1969 directeur van het dans departement van de Folkwang-school; als choreograaf o,m. Le Bos-quet (1945).

Jiri Kylian

(1947) Tsjechisch choreograaf en danser; opleiding in Praag en Londen; werkte in Stuttgart als choreograaf bij de No-verre Society; is sinds 1975 directeur en voornaamste choreograaf van het Nederlands Danstheater.

John Butler

(1920) Amerikaans danser en choreograaf met moderne scholing; partner van Martha Gra-ham van 1944 tot 1953; stichtte in 1954 zijn eigen groep, The Dance Theatre Company; nu free-lance choreograaf.

Christopher Bruce

(1945) Engels danser en choreograaf; getraind in de Ram-bert School; werd in 1963 lid van het Rambert Ballet; als danser belangrijk voor zijn dramatische en fysieke capaciteiten.

Benjamin Harkarvy

(1930) Amerikaans leraar en choreograaf ; opende eigen school in New York in 1955; was in 1958 balletmeester van het Nederlands Ballet; vormde in 1959 in Amsterdam het Nederlands Danstheater waarvoor hij tot 1969 vele werken creëerde; was in 1970-71 co-directeur, samen met Van Dant-zig, van het Nationale Ballet van Nederland; werkte nadien in Pennsylvania.

Glen Tetley (1926) Amerikaans karakterdanser en choreograaf, leerling o.m. van Anthony Tu-dor ; eigen groep in New York ; begon in 1964 bij het Nederlands Danstheater te werken, waarvoor hij een 16-tal balletten schreef; was in 1969-70 co-directeur met Van Maanen ; had via zijn werk grote invloed op het vormen van het New

Ballet Rambert; volgde vanaf 1974 tot 1976 John Cran-ko op in Stuttgart.

Moshe Efrati

(1934) Israëlisch danser en choreograaf; leerling van Graham; in 1964 een van de stichtende leden van de Batsheva Dance Company; heeft nu een eigen groep in Israël.

Lar Lubovitch

(1943) leerling van de Juilliard school of Music, van José Limon en Anthony Tudor; danste met Butler, Tetley en het Harkness Ballet; begon als choreograaf in 1968 met eigen groep.

Joseph Russillo

(1941) Amerikaans danser, choreograaf, leraar; danste in diverse Amerikaanse compagnies; werkte in Italië (o.m. het Festival van Spole-to, 1968) en in Parijs waar hij in 1971 samen met A. Béranger een eigen groep vormde; is ook leraar in Jazz-ballet.

August Bournonville

(1805-1879) grondlegger van het Deense Ballet; solist aan de opera van Parijs: partner van Maria Taglioni en Fanny Elbler; keerde in 1829 naar Kopenhagen terug om directeur en choreograaf van het Deense ballet te worden; creëerde de 'Bournonville'-stijl, geherwaardeerd sinds 1930; voegde een aantal klassiekers toe aan het repertoire zoals Napoli (1842) en Konservatoriet (1849).

Het Bewegingskoor

L.D.: Bewegingskoor is een , noodzakelijkheid voor de vorming. Het is een grote doorgedreven cultuur van het lichaam, ook technisch gezien; dit kan gepaard gaan met een muzikale cultuur doorgedreven tot het einde, tot het hedendaagse; vergelijk het b.v. met onze zangkoren. Die beweging is wel enigszins gestopt met de oorlog, maar het is er nooit uit geweest. Ik heb op dat vlak geweldige dingen meegemaakt in Duitsland vòòr de oorlog: grote demonstraties in speciale schouwburgen, in geprefabriceerde gebouwen voor bewegingskoren. Dingen waarvan je zegt: hoe is het mogelijk. Die mensen van die koren bespeelden gongs, helemaal onder de invloed van de Orff-muziek. Het was prachtig om zien; ik weet nog goed, toen ik het in München zag, toen dacht ik: maar bestaat zo iets ? Ja, dat bestaat: instrumenten bespelen terwijl je beweegt in grote groepen.

Subsidies

L.D.. Subsidies, daar heb ik nooit interesse voor gehad. Dat betekent dai ze inspraak krijgen in je werk. Als je geld krijgt moet je dat toch verantwoorden tegenover de gemeenschap. Dus de vraag is of je dat wilt of niet. Ik heb dat nooit gewild. Ik wil niet dat ze zich mengen in wat ik doe.

Fixatie

L.D.: Op het ogenblik datje blijft staan, dat je fixeert, ben je verloren. Geen fixatie, zelfs niet in een les; als je daar zegt: nu been gestrekt, knie buigen en terug omlaag. Wel, als je niet oppast, doen ze allemaal tak tak tak en drie maanden later nog, net alsof daar geen variatie op is. Maar dat is de schuld van de lesgever. Fixatie dat is het slechtste. De geest moet constant in beweging zijn.

Grotowski

L.D.: Het werk van Grotowski leek mij zeer uitdrukkingsvol en zeer dramatisch; maar ik zag er het nut niet van in als opleiding van de acteur. Het kan zijn dat dat wel opgaat voor Polen. Maar toen ik het zag, dacht ik: nee, dat is niks voor ons, dat is specifiek Pools.